Bory Tucholskie to rozległy kompleks leśny, który rozciąga się na pograniczu województw: pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Region ten jest prawdziwym rajem dla miłośników przyrody i aktywnego wypoczynku – można wędrować przez setki kilometrów oznakowanych szlaków pieszych, jeździć na rowerze po leśnych duktach i pływać kajakiem malowniczymi rzekami Brdy i Wdy. Zanim ruszysz na szlak, warto zaplanować trasę i sprawdzić, gdzie leżą Bory Tucholskie, by dobrze zorganizować dojazd.
Bory Tucholskie – co warto wiedzieć?
- Bory Tucholskie obejmują ponad 100 tys. ha sosnowych lasów, rozciągając się między Chojnicami, Tucholą a Wdzydzami. To jeden z największych leśnych kompleksów w Polsce.
- Park Narodowy „Bory Tucholskie” (pow. ok. 4,6 tys. ha, utworzony w 1996 r.) chroni najcenniejszy fragment boru sosnowego i kilkanaście jezior lobeliowych.
- W Parku Narodowym „Bory Tucholskie” dominuje sosna (zajmuje 79% powierzchni).
- Doliny Wdy i Brdy urozmaicają pejzaż Borów Tucholskich i tworzą liczne jeziora (np. Charzykowskie, Gacno Wielkie) i mokradła.
- W Borach spotkać można sarny i jelenie oraz ponad 80 gatunków ptaków (m.in. bielik, żuraw, czapla).
- Najstarszym drzewem regionu jest dąb „Bartuś” (ok. 600 lat, obwód 718 cm) przy Jeziorze Płęsno.
- Przez region Borów Tucholskich przebiega Kaszubska Marszruta – to ponad 200 km pętla rowerowa po Kaszubach.
- Najciekawsze miejsca w Borach Tucholskich to m.in. punkt widokowy na Jezioro Charzykowskie z panoramą borów oraz rezerwaty z jeziorami lobeliowymi.
Ciekawostka:
Bory Tucholskie to największy w Polsce rezerwat biosfery UNESCO (ok. 3195 km²) – wpisany w 2010 r. w sieć programu „Człowiek i biosfera”. Ta prestiżowa ochrona podkreśla, jak bardzo unikatowy jest to region i jak wielkie znaczenie ma dla globalnych badań przyrodniczych.
Gdzie leżą Bory Tucholskie?
Bory Tucholskie znajdują się na północy Polski i zajmują teren części województw pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Jak sama nazwa wskazuje, to wielki kompleks leśny – ma ponad 100 tysięcy hektarów. W Borach Tucholskich położone są miasta takie jak Tuchola, Chojnice i Czersk. Od północy graniczą z Kaszubami, a od południa z Kujawami.
Jak dojechać do Borów Tucholskich? Oczywiście najlepiej samochodem – autostradą A1 do węzła w Swarożynie lub Warlubiu, a dalej drogami krajowymi nr 22 i 25 w kierunku Tucholi. Z większych miast, takich jak Bydgoszcz, Gdańsk czy Toruń, podróż zajmuje zwykle ok. 1,5–2 godzin. Jeżeli wolisz podróżować koleją, możesz dojechać pociągiem m.in. do Chojnic, skąd kursują lokalne busy do mniejszych miejscowości.
To właśnie tutaj znajduje się Park Narodowy „Bory Tucholskie”. Został on wpisany w 2010 r. na listę rezerwatów biosfery UNESCO.
Region ten jest świetnym kierunkiem nie tylko dla wędrowców, ale też dla rodzin z dziećmi, miłośników rowerów i kajakarzy.
Sprawdź także: Rowerem po górach – przewodnik najciekawszych tras
Bory Tucholskie: szlaki piesze. Gdzie warto się wybrać?
Spacer po Borach Tucholskich to zupełnie inne doświadczenie niż wędrówka po górach – teren jest płaski i łagodny, pełen leśnych duktów, piaszczystych ścieżek i mostków nad strugami. To idealne miejsce na spokojne wycieczki, gdzie zamiast stromych podejść czekają Cię jeziora lobeliowe, bagienne zakątki i pachnące sosnowe bory.
Szlaki są dobrze oznakowane – jeżeli będziesz uważnie po nich kroczyć, nie powinieneś się zgubić. Bory Tucholskie często polecane są dla rodzin z dziećmi czy dla osób o słabszej kondycji. Bardziej wytrawni wędrowcy też znajdą tu wyzwania – długie trasy potrafią mieć po 20–30 km, a ich urok polega na ciszy i dzikości przyrody.
Ścieżka dydaktyczna „Piła Młyn” (Park Narodowy) w Borach Tucholskich
Trasa ma ok. 8 km i rozpoczyna się w miejscowości Małe Swornegacie. Prowadzi wśród starych lasów, przez rezerwat przyrody, a kończy się przy jeziorze Płęsno.
Po drodze można podziwiać bagna i mniejsze jeziorka. To doskonały spacer na cały dzień, odpowiedni także dzieci. Na szlak warto założyć wygodne spodnie trekkingowe i buty z komfortową, ale solidną podeszwą. Zawsze warto zabrać ze sobą do plecaka bluzę lub polar w razie ochłodzenia.
Szlaki Borów Tucholskich warto przemierzać nie tylko latem, ale i jesienią czy nawet zimą, kiedy są one skąpane w śniegu.
Pętla Drzewicz – Jezioro Nierybno
Długość tej trasy wynosi ok. 12,8 km. Najlepiej wystartować z osady Drzewicz w Parku Narodowym. Wiedzie ona wokół jeziora Nierybno – jednego z największych w parku – i przecina lasy pełne świerków i sosen.
Po drodze warto odbić na krótki szlak do pomnika dębu „Bartuś”. Po zakończeniu pętli odpocznij przy jeziorze – brzegi są tu naturalne, z dala od tłumów.
Szlak Strugi Siedmiu Jezior w Borach Tucholskich
Jedna z dłuższych, ale i niezwykle ciekawych tras. Mierzy aż ok. 27,9 km. Musisz więc zaplanować na nią cały dzień i to raczej w trybie szybkiego marszu! Prowadzi z Charzyków przez długą dolinę potoku Lipnica. Po drodze będziesz mijać kolejno małe leśne oczka wodne i Jezioro Gacno Wielkie – typowe jezioro lobeliowe.
Trasa wymaga dobrego przygotowania kondycyjnego. Wędrówkę możesz rozpocząć w Charzykowach (nad Jeziorem Charzykowskim) i zakończyć w Drzewiczu, albo zrobić pełną pętlę.
Zobacz również: Jak się przygotować i co zabrać na kajak?
Bory Tucholskie: szlaki rowerowe dla miłośników dwóch kółek!
Jeśli lubisz zwiedzać świat zza kierownicy roweru, to Bory Tucholskie będą dla Ciebie prawdziwym rajem. Teren jest tu przeważnie płaski, z łagodnymi pagórkami morenowymi, a trasy prowadzą głównie szerokimi duktami leśnymi i wąskimi ścieżkami nad jeziorami. Dzięki temu jazda jest przyjemna i niewymagająca technicznie, choć na dłuższych dystansach trzeba liczyć się z odcinkami szutrowymi czy piaszczystymi.
Szlaki rowerowe w borach są świetnym wyborem dla rodzin, początkujących cyklistów, ale także dla bardziej zaawansowanych – wystarczy wybrać dłuższe pętle, które potrafią liczyć nawet ponad 200 km.
Kaszubska Marszruta (ok. 200 km)
Słynna pętla rowerowa po szlaku „Kaszubskiej Marszruty” przebiega także przez Bory Tucholskie. Trasa jest długa (ok. 200 km) i prowadzi przez cały Kaszubski Park Krajobrazowy.
W tej okolicy możesz podziwiać panoramy jezior oraz typowe wzgórza morenowe. W Borach utworzono trzy krótsze pętle dydaktyczne (Drzewicz, Nierybno, Bachorze) – każda ma kilka-kilkanaście kilometrów, idealne na jednodniowy wypad.
Trasa Drzewicz – Nierybno (ok. 8,6 km)
Krótszy wariant rowerowy – pętla o długości ok. 8,6 km, rozpoczynająca się przy parkingu Drzewicz. Prowadzi ścieżkami po zachodnim brzegu Nierybna, wśród gęstego lasu i łąk. Trasa jest łatwa technicznie, idealna dla rodzin i osób, które stawiają raczej na rekreację niż sporty wyczynowe. Po drodze spotkają Cię piękne widoki na jezioro.
Trasa Nierybno – Charzykowy (ok. 13 km)
Średnio trudna, ok. 13-kilometrowa pętla rowerowa łączy miejscowości Nierybno i Charzykowy. Przebiega przez lasy i łąki, często wzdłuż brzegów jezior. Na trasie miniesz strumienie i polany. W miejscowości Charzykowy zachęcamy do odpoczynku nad brzegiem największego jeziora w Borach – Charzykowskiego.
Bory Tucholskie: atrakcje turystyczne – szlaki kajakowe
Rzeki Borów Tucholskich to jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce do uprawiania turystyki wodnej. Brda i Wda wiją się szerokimi zakolami przez lasy, jeziora i rezerwaty przyrody – tym samym tworzą malownicze trasy spływów.
Woda płynie tu dość spokojnie, dzięki czemu szlaki mogą pokonywać zarówno rodziny z dziećmi, jak i osoby, które dopiero zaczynają swoją kajakową przygodę. Bardziej doświadczeni kajakarze znajdą też dłuższe odcinki liczące po kilkaset kilometrów, idealne na kilkudniowe wyprawy. Spływ w Borach Tucholskich to połączenie aktywności z bliskością natury – płynąc, możesz cieszyć się ciszą lasu i regularnie wpływać na jeziora o krystalicznie czystej wodzie.
Spływ rzeką Brdą w Borach Tucholskich
Brda to serce kajakowe Borów Tucholskich. Cała trasa spływu z Miastka do Bydgoszczy ma ok. 233 km, z czego odcinek przez Tucholę jest łatwy i malowniczy.
Dla początkujących polecany jest odcinek Charzykowy – Tuchola (ok. 70 km, 2 dni), płynący spokojnymi zakolami i przez Kanał Młyński.
Po drodze napotkasz atrakcje takie jak rezerwaty przyrody i plażę w Małych Swornegaciach. Rzeka jest wartka, ale niepełna progu – to dobry kajakowy trening. Nie zapomnij o wodoodpornym worku na rzeczy i mapie wydanej przez PTTK.
Spływ rzeką Wdą w Borach Tucholskich
Alternatywą dla Brdy jest Wda – rzeka płynąca również przez Bory. Główna trasa kajakowa Wdy to ok. 140 km (Lipusz–Tleń), jednak popularne są krótsze odcinki (np. Wiele – Wdzydze). Na Wdzie znajduje się wiele zakoli i wielkich jezior (Wdzydze – tzw. Kaszubskie Morze). To łatwa trasa przeznaczona dla rodzin.
Uwaga! Na spływ kajakowy koniecznie zapakuj do wodoodpornego plecaka ubranie na zmianę!
Przeczytaj też: Orla Perć – jaką trasę wybrać i jak się przygotować na szlak?
Co zabrać na wycieczkę w Bory Tucholskie?
Niezależnie od tego, czy planujesz marsz przez bory, jazdę rowerem czy spływ Brdą, pakując plecak, pamiętaj o ubraniach i akcesoriach dopasowanych do warunków pogodowych i terenowych.
Podczas marszu po borach najważniejszy jest wygodny i warstwowy strój. Dla pań świetnie sprawdzą się damskie bluzy sportowe – lekkie i oddychające, a w chłodniejsze dni cieplejsza bluza dresowa damska OUTDOOR MERINO. Na bazę polecamy odzież termoaktywną do biegania, np. termoaktywną męską bluzę DRY 2, która odprowadza wilgoć i chroni przed wychłodzeniem.
Na nogi załóż spodnie trekkingowe, a zimą lub jesienią praktyczne będą termoaktywne spodnie damskie z długą nogawką. Koniecznie też odpowiednie buty i wygodne skarpety do uprawiania sportu. Przykładem takiego rozwiązania są skarpety męskie Multifunctional, które zapobiegają otarciom.
A gdy wybierasz się na rower w Borach Tucholskich, załóż na siebie lekki i szybkoschnący strój. Czy wiesz, że na rowerze dość dobrze sprawdzi się m.in. odzież termoaktywna do biegania? Zapewnia ona uniwersalny komfort podczas uprawiania sportu – nie obciera i szybko odprowadza wilgoć. Warto mieć przy sobie kurtkę przeciwdeszczową. Na chłodniejsze poranki przydadzą się lekkie rękawiczki czy czapka.
Na wodzie najważniejsze jest bezpieczeństwo, a także wygoda. Obowiązkowe jest ubranie na zmianę w wodoszczelnym worku, a także szybkoschnące elementy garderoby. Lekkie koszulki i damskie bluzy sportowe sprawdzą się na chłodniejszy dzień, a pod spód warto włożyć odzież termoaktywną do biegania, by szybko odprowadzała pot. Do plecaka koniecznie zapakuj: 2 litry wody, przekąski energetyczne, krem z filtrem UV, mapę szlaku i spray na komary.
Bory Tucholskie: Park Narodowy, który urzeka dzikością natury!
Bory Tucholskie to idealny kierunek na i krótszy wyjazd, jak i dłuższą przygodę – niezależnie od pory roku. Planując wędrówkę, skorzystaj z mapy szlaków i zaplanuj odpoczynki nad jeziorami. Przygotuj się na różną pogodę: warstwowa odzież to podstawa – na przykład termoaktywna baza i wygodne warstwy wierzchnie! Polecamy damskie bluzy sportowe oraz spodnie trekkingowe marki Brubeck! W trasie miej również przy sobie akcesoria do biegania – np. czapkę i rękawiczki, które ocieplą wietrzne popołudnie.
Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu każdy wędrowiec odkryje tu niespodzianki i wróci z wyprawy pełen wrażeń. Czy wybierasz się na kajak, rower czy pieszo, Bory Tucholskie to malownicza kraina, w której przeżyć możesz wspaniałą przygodę!
