Widmo Brockenu – legenda czy zjawisko?

Niezwykłe zjawisko optyczne, które od wieków zastanawia turystów i fascynuje naukowców? To widmo Brockenu! Kiedyś było uważane za przepowiednię nieszczęścia. Dziś, choć wciąż ma w sobie element tajemniczości, jest uznawane za efekt możliwy do zaobserwowania w specyficznych warunkach. Dowiedz się, co to jest widmo Brockenu i jak powstaje.

Co to jest widmo Brockenu?

Widmo Brockenu to zjawisko optyczne, które występuje w górskich rejonach. Mówi się o nim, gdy mgła lub chmura znajdują się przed obserwatorem, natomiast słońce świeci od tyłu. W ten sposób powstaje tak zwane mamidło górskie. Można zaobserwować własny cień w chmurze lub mgle, które są niżej niż obserwator. Będzie tym większy, im bliżej człowiek znajduje się mgły. Zdarza się też, że cień jest otoczony tęczową obwódką. Określa się ją mianem glorii.

Zjawisko zostało opisane już w XVIII wieku. Wspomniał o nim niemiecki teolog i naukowiec Johann Esais Silberschlag w 1780 roku. Zaobserwował je w górach Harz na szczycie Brocken, skąd wzięła się nazwa zjawiska.

Do popularyzacji efektu świetlnego przyczynił się Jan Alfred Szczepański. To właśnie ten taternik wymyślił i spopularyzował przesąd mówiący, że ten, kto ujrzał zjawisko Brockenu w górach, umrze w nich. Jednocześnie, jeśli uda się zobaczyć je trzykrotnie, to znak, że wspinacz będzie już zawsze na górskich szczytach bezpieczny.

Co ciekawe, widmo można zaobserwować nie tylko z gór, lecz także z samolotu. Będzie w nim widoczny właśnie cień tego środka transportu.

Przeczytaj także: Tatry wysokie – jakie szlaki warto zobaczyć?

Jak powstaje górskie zjawisko optyczne?

Wiesz już, co to jest widmo Brockenu. Jak powstaje ten tajemniczy obraz? Żeby doszło do efektu świetlnego zwanego mamidłem górskim, musi współdziałać kilka czynników. Niezbędne są:

• Słońce – musi znajdować się nisko nad horyzontem, za plecami osoby obserwującej. Dobrze, jeśli światło pada wprost na chmurę lub mgłę.
• Chmura lub mgła – musi znajdować się przed obserwatorem, nieco niżej od niego. Dzięki temu cień będzie mógł zostać rzucony na jej powierzchnię.
• Odpowiednia wysokość nad poziomem morza – nie bez przyczyny mówi się na efekt Brockenu mamidło górskie. Zjawisko jest obserwowane najczęściej w górach, gdzie mgła występuje na dużych wysokościach.

Słońce świecące za obserwatorem rzuca jego cień na mgłę lub chmurę. Nie są one jednolitą, płaską powierzchnią, co sprawia, że zostaje on zdeformowany lub powiększony.

Dodatkowo wokół cienia może pojawić się kolorowa aureola. Dochodzi do niej, ponieważ światło słoneczne załamuje się i rozprasza w kroplach wody zawartych we mgle. Odbija się w różnych kierunkach, przez co tworzy okręgi w kolorach tęczy.

Mamidło górskie – magia górskich szczytów

Tajemniczości dodaje fakt, że mówi się na efekt Brockenu mamidło górskie. W przeszłości narosło wokół niego wiele mitów. Według legendy ujrzenie świetlistej postaci wyglądającej niczym otoczona tęczą to zwiastun śmierci na szlaku. Magiczny efekt ma swoje wytłumaczenie w nauce, dlatego dziś nie wywołuje już takiego postrachu wśród podróżników. Brocken to zjawisko, które można zaobserwować głównie na dużych wysokościach, np. w Alpach.

Widmo Brockenu w Tatrach

Widmo Brockenu można zaobserwować również w Tatrach. Miejsce znane ze zmiennych warunków pogodowych sprzyja obserwacji efektu. Szczególnie zdarza się to na szczytach takich jak Rysy, Kasprowy Wierch czy Giewont. Jeśli chcesz zwiększyć swoje szanse, że dostrzeżesz widmo Brockenu, Tatry są dobrym kierunkiem na wyprawę.

Dlaczego warto udać się właśnie tam?

• Zmienne warunki pogodowe sprzyjają pojawianiu się mgły i przejaśnień. To sprawia, że jest większa szansa, żeby ujrzeć widmo Brockenu.
• Wilgotność powietrza – wysoki poziom wilgotności powietrza zwiększa szansę na powstanie mgły, a to w niej można ujrzeć swój cień z glorią.
• Wysokie szczyty – w Tatrach są wysokie szczyty, które dają optymalne warunki do obserwacji tego zjawiska.

Jeśli zależy Ci na ujrzeniu magicznego efektu świetlnego, zwróć uwagę na kilka elementów:

• Pamiętaj, że widmo Brockenu można dostrzec najczęściej na dużych wysokościach i tam, gdzie jest mgła. Powinna być na tyle gęsta, żeby udało się na nią rzucić cień.
• Zaobserwowaniu zjawiska sprzyja słońce znajdujące się nisko nad horyzontem.
• Świetne warunki do przyjrzenia się efektowi świetlnemu panują tuż po deszczu. Wilgotność powietrza jest wtedy wysoka. Dobrze też, jeśli dzień jest bezwietrzny. 
• Miesiąc – mgły w Polsce występują najczęściej w marcu i październiku. Nie jest to jednak reguła. Mogą pojawić się w górach o każdej porze roku, w różnych godzinach i występować lokalnie.

Warto wiedzieć, że Tatry to tylko jedno z wielu miejsc, gdzie można zaobserwować to wyjątkowe zjawisko. Tym magicznym widokiem cieszą się też osoby wchodzące na szczyty Alp czy Karkonoszy.

Sprawdź też: Polskie góry – gdzie jechać i co zobaczyć?

Widmo Brockenu – legenda czy nauka?

Zjawisko Brockenu wiąże się z wieloma legendami. Już sama nazwa może przyprawić o dreszczyk emocji. Wystarczy poznać historię związaną z miejscem, od którego nazwano widmo. Według opowieści na górze Brocken odbywały się sabaty czarownic.

Najbardziej znany przesąd dotyczy śmierci po tym, jak zobaczy się w górach widmo Brockenu. Legenda staje się dla niektórych bardziej przerażająca po informacji na temat Mieczysława Karłowicza. Jeden z pionierów polskiego taternictwa sfotografował widmo Brockenu. Tatry już dwa lata później stały się miejscem jego śmierci.

Trzeba jednak pamiętać, że istnieje naukowe wyjaśnienie na widmo Brockenu. Jak powstaje – to już wiesz. Mimo to zjawisko robi na tyle duże wrażenie, że może przyprawiać o dreszcze. Wiąże się ono z magią optyki. Nawet gdy wiesz, że to tylko efekt zachodzący w konkretnych warunkach, możesz poczuć się wyjątkowo, gdy dostrzeżesz gigantyczną postać w otoczeniu tęczowych pierścieni.

Legendy górskich społeczności pozostają żywe. Mimo że znajomość naukowej natury zjawiska jest coraz powszechniejsza, wciąż mamidło kojarzy się z nadprzyrodzonymi siłami. Ważne jest również, że to bardzo osobiste przeżycie. Każdy widzi przecież swoje własne widmo. To czyni doświadczenie niepowtarzalnym.

Przeczytaj też: Wiatr halny – nie daj się mu zaskoczyć. Co warto o nim wiedzieć?

Widmo Brockenu – podsumowanie

Wiesz już, czym jest widmo Brockenu, jak powstaje i jakie legendy są z nim związane. To fascynujące zjawisko łączy dozę tajemniczości z naukowym wyjaśnieniem. Efekt gigantycznej postaci z aureolą wciąż budzi podziw. Dla niektórych jest na liście zjawisk, które koniecznie chcą ujrzeć. Przyciąga turystów, którzy poszukują mistycznych przeżyć.

Inni woleliby uniknąć mamidła ze względu na związane z nim legendy. Trzeba jednak pamiętać, że bardziej niebezpieczne od ujrzenia Brockenu jest ubiór niedostosowany do warunków lub znaczne przekroczenie swoich możliwości podczas górskiej wycieczki.

Widmo jest zjawiskiem optycznym, a dodatkowo elementem górskiego folkloru. Chcesz ujrzeć je na własne oczy? Nie zapomnij o odpowiednich akcesoriach, które zapewnią Ci bezpieczeństwo podczas przyglądania się temu wyjątkowemu efektowi. To, czego potrzebujesz na wycieczkę w góry, czeka na Ciebie w ofercie Brubeck!